Η “ανασύνθεση” του παρελθόντος έχει τη δική της σημασία και με το σημείωμα αυτό θα γίνει μια προσπάθεια να προσδιοριστούν τα σημεία στο Νησί (Μεσσήνη) στα οποία εγκαταστάθηκαν τα στρατεύματα κατοχής και οι ταγματασφαλίτες. Ο προσδιορισμός γίνεται με βάση μαρτυρίες προσώπων που έζησαν εκείνη την εποχή ή είχαν ακούσει κάποια πράγματα, τις οποίες συγκέντρωσε καλός φίλος που δεν θέλει να δημοσιοποιηθεί το όνομά του. Αλλά και γραπτές μαρτυρίες από τα βιβλία του Δημήτρη Βαλαβάνη και άλλες πηγές που αναφέρονται σε εκείνη την περίοδο.

Οι Ιταλοί έφτασαν στο Νησί τον Ιούνιο του 1941 και για τους στρατιώτες έστησαν δύο καταυλισμούς. Ο ένας βρισκόταν στο Νέο Κόσμο και ο άλλος στο χώρο του σημερινού Λυκείου σύμφωνα με τον αείμνηστο Βαλαβάνη, ενώ κάποιοι αξιωματικοί έμεναν και σε σπίτια σε αυτές τις περιοχές. Το Φρουραρχείο και η Καραμπινιερία είχαν εγκατασταθεί στο παλαιό αρχοντικό Αθανασόπουλου (το οποίο είχε αγοραστεί από Δασκαρόλη) στην οδό Οθωνος (εκεί που είναι σήμερα το εμπορικό Τσακόπουλου), στο ισόγειο του οποίου υπήρχαν κρατητήρια και φυλακή.

Το Σεπτέμβριο του 1943 μετά τη συνθηκολόγηση της Ιταλίας έφτασαν οι Γερμανοί στο Νησί. Για το γερμανικό Φρουραρχείο επιτάχθηκε στο σπίτι Παυλάκου στη σημερινή οδό Δ. Κούτσικα, το οποίο υπάρχει και σήμερα. Απέναντι και σε ιδιοκτησία των αδελφών Σπηλιοπούλου εγκαταστάθηκε η Γκεστάπο, ενώ δίπλα ακριβώς δημιουργήθηκε ένας καταυλισμός στο 2ο Δημοτικό Σχολείο, ο χώρος του οποίου χρησιμοποιήθηκε και σαν φυλακή την άνοιξη-καλοκαίρι του 1944 στο μεγάλο πρόγκρομ που εξαπέλυσαν οι ταγματασφαλίτες και είχε σαν αποτέλεσμα την εκτέλεση πατριωτών. Ενας άλλος καταυλισμός είχε εγκατασταθεί απέναντι από το παλιό πλυσταριό του Χότζα στο δρόμο προς την Μπούκα. Γερμανικές φρουρές είχαν εγκατασταθεί στα μεγάλα διώροφα σπίτια στις άκρες της πόλης, εφοδιασμένες με οπλοπολυβόλα για να αντιμετωπίζουν επιθέσεις ανταρτών. Στο κτήριο Δασκαρόλη εγκαταστάθηκε η βάση των ταγματασφαλιτών, ενώ ορισμένοι από αυτούς εγκαταστάθηκαν σε σπίτια στο Νέο Κόσμο. Η διαφορετική διάταξη των κατοχικών δυνάμεων έχει την εξήγησή της: Οταν ήρθαν οι Ιταλοί φυσικά δεν υπήρχε δράση αντάρτικων ομάδων και εγκαταστάθηκαν με την άνεση του… κατακτητή: Φρουραρχείο στο κέντρο, καταυλισμοί στις παρυφές της πόλης και σε σημεία που έλεγχαν το δρόμο προς την Πύλο (Νέος Κόσμος) και τα περάσματα από τα Μαυροματέικα (οικόπεδο σημερινού Λυκείου). Οταν έφτασαν οι Γερμανοί ο ΕΛΑΣ είχε πολλαπλασιάσει τις δυνάμεις του και χτυπούσε τον κατακτητή ακόμη και μέσα στις πόλεις. Βασικό τους μέλημα ήταν να αποτρέψουν χτυπήματα και κυρίως το ενδεχόμενο απόβασης στις ακτές του Μεσσηνιακού. Γιαυτό και εγκαταστάθηκαν στην άκρη της πόλης στο δρόμο προς τη Μπούκα, ενώ έστησαν τον καταυλισμό λίγο νοτιότερα στου Χότζα. Για τον ίδιο λόγο το καλοκαίρι του 1944 έκαναν οχυρωματικά έργα στους λόγους πάνω από την Μπούκα, ενώ κατασκεύασαν και χαρακώματα κοντά στα σπίτια που είχαν εγκατασταθεί. Στους ταγματασφαλίτες είχαν αναθέσει τον έλεγχο της πόλη καθώς αυτοί γνώριζαν πρόσωπα και πράγματα και γιαυτό το λόγο εγκαταστάθηκαν στο κτήριο Δασκαρόλη από όπου και εξορμούσαν. Ενώ αυτοί που εγκαταστάθηκαν στο Νέο Κόσμο είχαν τον έλεγχο του δρόμου προς την Πύλο. Η βάση τους όμως καταστράφηκε από τη μεγάλη επίθεση του ΕΛΑΣ τη νύχτα της 27ης προς 28η Μαΐου 1944, το κτήριο ανατινάχθηκε και πήρε φωτιά. Ολοι ταγματασφαλίτες και οι Γερμανοί έχοντας πληροφορίες για την επίθεση οχυρώθηκαν στο κτήριο της Εθνικής Τράπεζας το οποίο επίσης επιχείρησαν να ανατινάξουν οι αντάρτες αλλά παρά το γεγονός ότι το υπονόμευσαν με εκρηκτικά τα οποία ανατινάχτηκαν αλλά δεν ήταν δυνατόν να γκρεμίσουν το κτήριο. Για την ανατίναξη του κτηρίου Δασκαρόλη γράφει ο Δημ. Βαλαβάνης ότι “τη νύχτα 23 Μαρτίου 1944 μπήκανε στο Νησί αντάρτες και βάλανε νάρκες στο όμορφο σπίτι του Αθανασόπουλου και το τίναξαν στον αέρα ελπίζοντας πως θα σκοτώνονταν και οι ταγματασφαλίτες οι οποίοι όμως εκείνο το βράδυ ίσως είχανε μάθει για την επίθεση των ανταρτών και… μετακόμισαν στην Εθνική Τράπεζα”. Για την επίθεση των ανταρτών στη βάση των ταγματασφαλιτών η Γερμανική αναφορά είναι ανακριβής καθώς αναφέρεται “ανεπιτυχής επίθεση ισχυρής ομάδας συμμοριών σε καταλύματα της Ελληνικής Αστυνομίας στη Μεσσήνη”. Και είναι ανακριβής γιατί χαρακτηρίζει τους ταγματασφαλίτες ως “ελληνική αστυνομία” αλλά και γιατί αποκρύπτει στη μάχη στην Εθνική Τράπεζα. Από την επίθεση στο κτήριο Δασκαρόλη (Αθανασόπουλου) προκλήθηκαν ζημιές σε παρακείμενα καταστήματα (και σε αυτά που ήταν στο ισόγειο), γεγονός που πιστοποιείται από την αίτηση που υπέβαλαν ιδιοκτήτες το Σεπτέμβριο του 1944 μετά την απελευθέρωση στη Λαϊκή Επιτροπή της πόλης (η αίτηση διασώθηκε από το φίλο συμπατριώτη Γιάννη Πλατάρο) για να τους δοθούν καταστήματα και στην οποία αναφέρουν ότι “κατά τον μήνα Μάϊον 1944 λόγω θέσης πυρός εις το οίκημα Δασκαρόλη και εις άλλα καταστήματα απετεφρώθησαν τα καταστήματά μας μεθ’ όλων των εν αυτοίς επίπλων και έκτοτε παραμένωμεν εις τους δρόμους άστεγοι και άνεργοι μη δυνάμενοι να εξεύρωμεν καταστήματα”. Την αίτηση υπογράφουν οι Θεόδωρος Γιάνναρης έμπορος, Παναγιώτης Ζαγκλακάς καφεπώλης, Δημήτριος Τσάμης καπνοπώλης, Σταύρος Δημητρακόπουλος (φανοποιός;), Ιωάννης Καλογερόπουλος (οπωροπώλης), Ανας. Παναγιωτόπουλος (οπωροπώλης).

Δύσκολη η ιστορία της κατοχής και της αντίστασης στην πόλη, προσπαθούμε να την χτίσουμε λιθάρι το λιθάρι συνδυάζοντας τις σκόρπιες πληροφορίες και με τη βοήθεια ανθρώπων που αγαπάνε τον τόπο χωρίς ιδεολογικές περιχαρακώσεις. Τις πιο θερμές ευχαριστίες…