Νησιώτικη γιορτή η σημερινή των Εισοδίων, κατά πως η Υπαπαντή για την Καλαμάτα. Εκ πρώτης όψεως παράδοξο καθώς δεν υπάρχει ομώνυμη εκκλησία, “της χάρης της” είναι την ημέρα που γιορτάζεται η Μυρτιδιώτισσα στο “μεσοπανήγυρο” (24 Σεπτεμβρίου) και μάλιστα στην (τρισυπόστατη) εκκλησία της Ζωοδόχου Πηγής (Παρασκευή του Πάσχα) ενώ παλαιότερα το πανηγύρι γινόταν στα “εννιάμερα της Παναγίας” (23 Αυγούστου). Για ποιό λόγο λοιπόν γιορτάζουν σήμερα στο Νησί Παναγιώτηδες, Παναγιώτες κλπ. και όχι σε μια από τις γιορτές που προαναφέρθηκαν, άντε και τον Δεκαπενταύγουστο που η γιορτή έχει πάρει καθολικό χαρακτήρα;
Νομίζω πως την απάντηση δίνει η… ιστορία. Η Ζωοδόχος Πηγή βρίσκεται στο μετόχι της Μονής Βουλκάνου, στο οποίο υπήρχε πριν από αυτή η εκκλησία των Εισοδίων της Θεοτόκου. Δεν πρόκειται για “αυθαίρετη παραδοχή” αλλά για ιστορικό γεγονός.
Κατά την απογραφή της εκκλησιαστικής περιουσίας «εις χωρίον Νησί» από τους Ενετούς το 1699, αναφέρεται και «ναός της Παναγίας που είναι εις το μετόχι των Βουρκανιοτών». Στην ίδια απογραφή για την περιουσία της Μονής Βουλκάνου αναφέρεται ότι αυτή έχει «εις το Νησή μετώχη με εκκλησία, ήτανε παλεά και την ανακένησε το μοναστήρι. και ήνε η εκκλησία τα Ισόδια της Θεοτόκου, και σπήτια 5 με την περιοχή τους. και απόξο από το μετώχι χωράφια στρέματα 6». Στην απογραφή του επόμενου χρόνου αναφέρεται ότι «εις το χωρίον Νησί» είναι «ναός της Παναγίας, και είναι εις το μετόχει του μοναστηρίου Βουρκάνου». Και στην αναφορά για την περιουσία της Μονής Βουλκάνου αναφέρεται ότι «έχει και εις το Νησί μετόχι με εκκλησία της Παναγίας και σπήτια 6 με την αυλίν τους. Εχει και απόξω από τη μάντρα χωράφια, και κύπους και είναι στρέμματα 5».
Η εκκλησία επλήγη από τους σεισμούς του 1846 και μάλιστα μαρτυρείται ότι μετά τον πρώτο σεισμό το πρωί της 29ης Μαΐου, τη νύχτα της ίδιας ημέρας είχαν συγκεντρωθεί οι άνθρωποι για δέηση «εντός του Ναού Παναγίας Βουλκάνου» όταν «βοή τρομερά ηκούσθη και κατόπιν αυτής σεισμός τινακτικώτερος αν όχι και διαρκέστερος του πρωϊνού». Οι άνθρωποι «εξεπήδησαν του ναού διά των παραθύρων» και έτρεξαν στα ανοιχτά καθώς οι σεισμοί συνεχίζονταν.
Είναι προφανές νομίζω ότι η σημερινή γιορτή των Νησιωτών Παναγιώτηδων κλπ. έχει σχέση με την ιστορική εκκλησία η οποία δεν υπάρχει πλέον και η οποία γιορταζόταν ενδεχομένως και πριν την τουρκοκρατία.
Και του χρόνου με υγεία!

(Παλαιότερη ανάρτηση με τη δική της αξία)

[Στη φωτογραφία η εκκλησία της Ζωοδόχου Πηγής στα τέλη της δεκαετίας του 1930, έτσι όπως την θυμηθήκαμε οι έχοντες μίαν ηλικίαν]